CENAZE TÖRENLERİ

Sevgili okurlar,
Bugün cenaze törenleri ile ilgili birkaç hususu yazmaya çalışacağız. Cenazenin ardından yapılması gereken her bir görevi yazmamız köşe yazısında mümkün değil. Onun için sadece bazı noktalara işaret edeceğiz inşallah.
Vefat eden Müslümana karşı yapılacak bu vazifeler, Müslümanın Müslüman üzerindeki bir hakkıdır. Cenaze ile ilgili görevleri yapmak farz-ı kifâye hükmündedir.
Öncelikle ölmek üzere olan kimselerin yanında kelime-i şehadet okunmalı ki son nefeslerinde inancını hatırlasın. Yasin suresinin okunması da tavsiye edilmiştir. Öldükten sonra cenazenin yanında yıkanmadan önce Kur´ân okunması mekruhtur. Başka bir yerde her zaman Kur´an okunabilir. Öldükten sonra yıkanma ve kefenlenme işlemlerini yakın akrabalarının yapması en doğru olandır. Ancak bu işler daha çok görevliler tarafından, peygamberimizin tavsiyelerine uygun bir şekilde yapılmaktadır.
Cenaze yakınları ölüm haberi karşısında sabırlı olmalı, Yüce Allah´ın takdirine rıza göstermelidir. ?innê lillâhi ve innê ileyhi râciûn´(Biz Allah´a aîdiz ve biz ona döneceğiz)denmesi uygundur. Ağlamada ve ağıtta aşırılığa kaçılması, üst baş parçalanması kesinlikle Müslüman tavrı değildir. Bu konuda peygamberimizin ısrarlı uyarıları vardır.
Cenaze ilanında aşırılığa gidildiği gözlemlenmektedir. Salâ verilmesi bir zorunluluk değildir cenazenin uygun araçlarla dosta akrabaya haber verilmesi yeterlidir. Cenaze salâlarında, uzun uzun övgü cümleleriyle duyuru yapılması elbette hoş değildir.
Cenazenin lüzumsuz yere bekletilmesi uygun görülmemiştir. Bazen cenaze iki üç gün başka yerlerde bekletiliyor herkesin aklına en son camide acele etmek geliyor. Acele etmek özellikle cenaze namazı kılındıktan sonradır.
Cenaze namazı adı üstünde bir namazdır. Sadece bir dua da değildir. Kuru bir tören de değildir. Rükûsu ve secdesi olmadığı için bu namazı hafife almak ve alelade usûlle eda etmek doğru değildir. Ne yazık ki son dönemde cenaze namazını abdestsiz kılmak yaygınlaşmıştır. Camiye namaz kılmaya girmeyip dışarda bekleyen, sonra cenaze namazına abdestsiz bir şekilde dâhil olan cemaatin sayısı oldukça fazladır. Abdestsiz cenaze namazı kılınmaz bu herkes tarafından bilinmelidir.
Cenaze namazının kerâhat vakitlerinde kılınması mekruhtur. Geceleyin cenaze namazı kılınabilir. Genelde kadınların cenaze namazına katılmadıkları görülmektedir; kadınların cenaze namazı kılması elbette mümkündür, bir sınırlama söz konusu değildir.
Cenaze namazı kılınan yerlerde İslâm´ın hoş görmeyeceği şeyler de yapılabilmektedir. Tabutun yanına, sağına soluna çelenk koymanın ölüye hiçbir faydası yoktur. Cenaze sahiplerinin gönlünü almak ve biraz da gösteriş için yapılan çelenk âdeti kalkmalıdır.
Cenazeye özel siyah kıyafetler giymek de İslâmî bir kültür değildir. Cenaze için saygı duruşu ve mum vb. şeyleri yakmanın da hiçbir faydası yoktur. Cenazelerde alkış, slogan atmak, meşale yakmak da uygun değildir. Hatta son dönemde yaygınlaşan haliyle tekbir getirmenin bile dini dayanağı yoktur.
Cenaze törenlerinde ölüyü övmede aşırılığa kaçılmamalıdır. Orası bir meydan okuma ve gösteriş yerine dönüştürülmemelidir. Hatip´in kısa, veciz ve ahireti hatırlatıcı bir konuşma yapması uygun görünse de bu konuşmanın içeriği iyi ayarlanmalıdır.
Cenaze esnasında şahitlik istenmesi yaygın bir adettir. Ancak ?Nasıl bilirdiniz´ sorusunun sorulduğuna peygamberimizin uygulamasında rastlayamıyoruz. Peygamberimiz bu esnada ölenin borcunun olup olmadığını sormuş, varsa borcun ödenmesini sağlamış veya ödenme taahhüdünü almıştır. Belki bugün cenazelerde helallik istenmesinin kökeni buraya dayanmaktadır.
Bu aşamadan sonrasını Allah izin verirse gelecek yazımızda ele alacağız.