İstiklal Savaşı öncesi ilçemiz ve çevresinde yaşayan Rumların dini merkez olarak kullandığı manastır, bakımsızlıktan yavaş yavaş eriyor.
Strabon, Kyzikos`un ardındaki Dindymon Dağında ana tanrıçaya adanmış. Ortodoks geleneğine göre de manastır eski bir tapınağın yerinde kurulmuştur. Anadolu`da eski tapınakların ve kutsal alanların başka dinlerce de sahiplenmesi sıkça görülür; örneğin burada Ana Tanrıça`ya adanmış bu tapınağın Hıristiyanlarca İsa`nın Anası olarak kabul edilen Meryem Anaya adanmış olması çok anlamlıdır. Eskiden yöredeki Rumların dini merkezi olan manastır Havari Lukas`ın eseri olduğuna ve mucizeler yarattığına inanılan Panagia Faneromeni (Faneromeni Meryem`i) ikonasından medet uman binlerce kişi tarafından ziyaret ediliyordu.
Şimdiyse bu ünlü ikona İstanbul`da Fener Rum Patrikliğinin katedralinde sergilenmektedir. 1922 yılında terk edilen manastır ağaçların arasında kaybolmuştur. İyice yaklaşmadan kendini göstermez. 1895 yılından inşa edilmiş 99 odalı görkemli binasından geriye yüksek duvarlarla, büyük oranda yıkılmış bir kilisenin kalıntısı ulaşmıştır Kiralı Manastır çevredeki tabiatın güzelliği, hemen yanından geçen suyun ve doğanın güzel sesleriyle birleşince sanki oraya özgü müzik çalıyormuş duygusu uyandırmakta. Özellikle sonbahar ve ilkbaharda görülmemiş rengârenk çiçeklerin süslediği Manastır ve çevresinin ahenkli güzelliği, belki de insanların yüzlerce yıldır orada ibadet etmelerinden kaynaklanan, gezenlerde huzur ve uhrevi duygular uyandırmasına neden oluyor.
Antik dönemde, Didumus Dağı olarak bilinen dağın eteğinde manastır, kilise ve yapı gruplarından oluşan bir komplekstir. Duvar tekniğine göre; 19. yüzyıl Rumların kullandığı bir dini anıt yapı olduğu anlaşılmaktadır. Mevcut temellerden ve duvar kalıntılarından bodrum üzerine iki katlı olduğu görülmektedir. Bugün mevcut olan kilisenin, güney duvarı ile absis duvarının bir kısmı ayakta ve yüzeyde bulunmaktadır.
Merkezi İstanbul`da Fener Rum Patriği Barteleomos`un 4 Temmuz 2007 yılında yılında Erdek ilçesine bağlı Yukarıyapıcı Köy sınırları içinde bulunan tarihi manastırı ziyaret etmişti.
Patriğin yaptığı ziyaretinin haberi basında şu şekilde çıkmıştı: "1921 yılındaki mübadeleden sonra Erdek bölgesinden Yunanistan`a ve İstanbul`a göç eden Ortodoks Hıristiyanların torunları, 86 yıl sonra Erdek Kapıdağ Yarımadası`ndaki Kirazlı Manastırını ziyaret etti. Fener Rum Patrikhanesi`nin organizas yonuyla ve Balıkesir Valiliği`nin izniyle Erdek`e gelen 65 kişilik Hıristiyan grup, Fener Rum Patriği Bartholomeos`la birlikte Kapıdağ Yarımadası`nın zirvelerindeki manastıra geldi. Antik dönemde ibadethane olarak kullanılan daha sonra 5. yüzyılda Bizans döneminde manastıra çevrilen yerde Meryem Ana için mum yakan grup, Bartholomeos`un ayinine katıldı.Yaklaşık 1 saat süren ayinin ardından manastırı dolaşan grup üyeleri, manastırın duvarlarına kırmızı karanfiller bıraktı. Geziyle ilgili bir açıklama yapan Fener Rum Patriği Bartholomeos, Kirazlı Meryem Ana Manastırı`nın tarihi önemi büyük bir ibadethane olduğunu belirterek, "1921 yılında yapılan mübadeleden önce her yıl 23 Ağustos`ta burada büyük bayram yapılıyordu. Bu bayrama yalnız Kapıdağ`dan değil İstanbul, Trakya ve yurdun muhtelif yerlerinden çok sayıda mümin geliyordu. Mübadelen önce son olarak 23 Ağustos 1921?de burada bayram yapılmıştı. Buraya gelen insanlar Meryem Ana`nın takdisini alıyordu. Mübadeleden sonra burası boş kaldı. Balıkesir Valisi`ne gelmeden önce mektup yazdım haber verdim, mutabakatını aldım ve bugünkü gezimizi organize ettik" dedi.
Kaynakça: 1- T.C. Kültür Bakanlığı Balıkesir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Sitesi: Kutsal Yerler ve Tarihi Yapılar 2-İlk Haber Gaz.
Haber : Tuncay Ertan
